Feci bir trafik kazası gibi duygusal bir olay, nötr bir olaya göre çok daha iyi hatırlanır. Güncel araştırmalar duyguyla ilişkili olarak gözlemlenen bellek artışlarının kodlama sonrasında gerçekleşen sağlamlaştırma süreçlerinden kaynaklanabileceğini göstermektedir. Sağlamlaştırma, zamanla bellek izlerinin güçlenerek müdahalelere karşı daha dayanıklı olmasını sağlayan bir süreçtir. Nötr uyarıcılardan sonra duygusal resimleri sunmanın, nötr resimleri sunmaya göre, uyarıcıların hatırlanmasını artırdığı gösterilmiştir. Burada araştırmacıların ilgisini çeken nokta, duygusal olayların, gösterimde olmayan, önceden sunulmuş nötr uyarıcıların hatırlanmasını otomatik olarak etkilemesidir. Ancak, bu etkinin Türk kültürü gibi diğer kültürlere genellenebilirliğine ilişkin yeterli kanıt yoktur. Bu çalışmanın amacı, duygusal uyarıcıların kendilerinden önce gösterilen nötr uyarıcıların hatırlanmasını arttırıp arttırmadığını bir Türk örneklemi üzerinde araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda iki deney yapılmış ve birinci deneye 66, ikinci deneye ise 22 kişi katılmıştır. Uyarılmışlığı yüksek veya düşük resimler nötr resimlerden sonra gösterilmiştir. Bir hafta sonra verilen tanıma testi ile bellek performansı ölçülmüştür. Literatürde gözlemlenen bellek artışı Türk katılımcılarında tekrarlanmamıştır. Bulgular, duygunun geriye dönük bellek üzerindeki etkisinin kültüre bağlı olduğunu göstermektedir. Anahtar kelimeler:
Geriye dönük bellek artışı etkisi, duygu, sağlamlaştırma, kültür
|